گذری بر چهارشنبه

پس از تقسیم ماه به بخش های کوچک تر به نام هفته ، برای هر روز نامی انتخاب شد که چهارشنبه یک از آنها است. چها رشنبه ، پنجمین روز هفته ، بین سه شنبه و پنج شنبه است . اما درمورد این نام گذاری نظرات مختلفی وجود دارد. بسیاری معتقدند که درایران باستان واژه های شنبه ، یکشنبه و چهارشنبه و ..... وجود نداشته است و ایرانیان برای نامگذاری روزها از نام ایزدان استفاده می کردند، مانند : هرمزد روز ، بهمن روز و...... . اما پس از اسلام، تقسیم بندی ماه ها به هفته وهفت روز، پذیرفته شد. بر این اساس بسیاری معتقدند، چهارشنبه سوری متعلق به ایران پس از اسلام است . از طرفی نظری جود دارد که نام گذاری روزها براساس ایزدان متعلق به زرتشتیان است. اما، در ايران باستان اديان ديگري مانند مزدكي ، مانوي نيز وجود داشتند ؛ پس اگر چيزي در ايران وجود داشت كه ريشه آن به دين زرتشت نرسيد نمي توان گفت ايراني نيست. ممکن است روزهایی با نام شنبه ، یکشنبه و .... در دیگر دین های ایران باستان وجود داشته باشد. دکتر "ابوالقاسم اسماعیل پور" متخصص ادبیات ايران باستان و ادبيات و هنر مانوي در این باره ، می گوید « البته اين كه مي گويند ؛ قبل اسلام روز ی با نام چهارشنبه نداشتيم ، چندان قطعي نيست . من در متون مانوي كه مربوط به دوران ساساني است، به متني بر خورد كردم كه به "دوشنبه" اشاره مي كند . شايد در دين زرتشتي چهار شنبه نبوده است ،اما در اديان و كشور هاي ديگر ممكن است وجود داشته باشد. ممکن است این مراسم از طرف مانویان در ایران گسترش پیدا کرده باشد و در ادامه تبدیل به یک جشن ملی شده است».

دیدگاه دیگر این است که ؛ چهارشنبه سوری همان« جشن سوری » است که درایران باستان برگزار می شد و در گذر زمان و هم زمان شدن آن با شب چهارشنبه(سه شنبه شب) تبدیل به چهار شنبه سوری شده است. پس این جشن متعلق به ایران پیش از اسلام است و سابقه ای طولانی دارد .

اما در فرهنگ ایرانیان اعداد از نظر نمادین دارای معانی خاصی است . برای مثال عدد هفت در نزد ایرانیان مقدس است ، که این مسئله را می توان در سفره هفت سین و یا فراهم کردن هفت توده آتش در چهارشنبه سوری برای پریدن از روی آن اشاره کرد. شاید انتخاب چهارشنبه به دلیل وجود چهار فصل سال باشد که در چهارشنبه آخر سال به پایان می رسد. پس مي توان توجيه كردكه مردم براي اين كه چهار فصل به پايان خود رسيده است و سال جديدي آغاز مي شود جشن مي گيرند و آتش که نماد روشنایی و نابود کننده تاریکی و سرما است ، نقش اصلی را دراین جشن بازی می کند. ابوريحان بيروني در كتاب" آثار الباقيه" « چهار را از نظر نجومي نحس مي داند ». پس توجيه ديگر اين است كه مردم براي از بين بردن نحسي اين روز آتش درست مي كنند .